Ուսանողների հաջողության կենտրոնը եւ Գիտելիքի նորարարական հաբը
Ստեղծվել են ԱՄՆ ՄԶԳ «Հայաստանում աշխատուժի զարգացման» ծրագրի շրջանակում՝ Ամերիաբանկի աջակցությամբ՝ նպաստելու ագրարային ոլորտի որակյալ կադրերի պատրաստմանը։
ՀԱԱՀ ներկա եւ ապագա ուսանողների անձնական եւ մասնագիտական զարգացումը համալսարանի կարեւորագույն նպատակն է։ Այս առումով լուրջ աշխատանքներ և երկարամյա համագործակցություն են ծավալել ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության Տնտեսական զարգացման գրասենյակը՝ ի դեմս տնօրեն Ջեյմս Բորջերի։ Ուսանողների հաջողության կենտրոնը եւ Գիտելիքի նորարարական հաբը միտված են
գյուղատնտեսության ոլորտը երիտասարդության համար գրավիչ դարձնելուն։ Ամերիաբանկի Մարդկային ռեսուրսների կառավարման ծառայության ղեկավար Աննա Վարդանյանցի եւ Հայաստանում աշխատուժի զարգացման ծրագրի ղեկավարի տեղակալ Լուսինե Ղուկասյանի և համալսարանի ղեկավարության միջև կնքված հուշագիրը վերաբերում է ՀԱԱՀ ուսանողների մասնագիտական եւ անձնական զարգացման, ակադեմիական հաջողությունների ուղղությամբ համագործակցությանը։ Այն կներառի մասնագիտական զարգացման եւ ճկուն հմտությունների թեմաներով դասընթացների, բաց դասերի, խորհրդաժողովների, մրցույթների, մասնագիտական կողմնորոշման օրերի անցկացում, ուսանողների վերապատրաստումներ եւ այլն։

Բացվեց գարեջրագործության եւ թորման ուսումնափորձարարական լաբորատորիան

ՀԱԱՀ գործընկերների՝ նորարար մտքի ջատագով «ԱԿԲԱ Ֆեդերացիա» ՓԲԸ-ի եւ Երեւանի գարեջուր ՓԲԸ-ի ֆինանսական աջակցությամբ բացվել է Գարեջրագործության և թորման ուսումնափորձարարական լաբորատորիան, կատարվել է լաբորատորիայի եւ կից տարածքի վերանորոգում եւ կահավորում, ձեռք են բերվել գարեջրի թորման հոսքագիծ, այլ անհրաժեշտ սարքավորումներ եւ գործիքներ։ Այն սոցիալական գործընկերության եւ կորպորատիվ պատասխանատվության, մասնավոր հատվածի հետ գործակցության լավագույն օրինակ է, որ կնպաստի մրցունակ կրթության եւ ուսանողակենտրոն միջավայրի ձեւավորմանը: Ի դեպ, լաբորատորիայում արտադրվող գարեջրի գարեջրի հեղինակը ՀԱԱՀ շրջանավարտ Արեն Զարգարյանն է, իսկ մեկ այլ շրջանավարտի՝ Խաչիկ Ծպնեցյանի ջանքերով անհրաժեշտ սարքավորումներն արտերկրից հասել են Հայաստան:

Լաբորատորիայի ստեղծումը հույս է ներշնչում, որ մեր երիտասարդները հավատով եւ վստահությամբ նախապատվություն կտան ագրարային մասնագիտություններին եւ լրջորեն կզբաղվեն ագրարային ոլորտի զարգացմամբ։ Նորարարական լաբորատորիան ամենայն վստահությամբ կնպաստի պրոֆեսիոնալ մասնագետների պատրաստմանը եւ առհասարակ կխթանի ոլորտում փոքր արտադրություններ հիմնելու գործը:

Այս լաբորատորիայով Ագրարային համալսարանում ընդհանուր առմամբ ուսումնական, հետազոտական ու արտադրական ուղղվածության նորարարական ենթակառույցների շղթան մոտենում է իր լրմանը: Այն ծառայում է ոչ միայն ՀԱԱՀ ուսանողների՝ ուսումնական պլաններով նախատեսված գործնական գիտելիքների ու հմտությունների յուրացման նպատակին, այլեւ վերապատրաստման կարճաժամկետ ծրագրերի միջոցով մասնագիտական որակավորման լավագույն հնարավորություններ է ընձեռում ոլորտում գործող մասնագետներին, տնայնագործներին, շահառուների այլ խմբերի:

Հացի, հրուշակեղենի, շոկոլադագործության լաբորատորիան հիմնվել է Ռազմավարական զարգացման գործակալություն ՀԿ-ի «Գիտելիքների եւ հմտությունների զարգացում» ծրագրի շրջանակում: Այն երիտասարդների վառ երեւակայության, ամենաանկանխատեսելի արդյունքների, ավանդականն ու նորագույնը իրար շաղկապելու տիրույթ է լինելու: Անուշ տիրույթ… Կմեկնարկի 14 բաղադրիչով՝ մոդուլով, հավաստագրված, մասնագիտական դասընթացը: Կկազմակերպվեն վարպետաց դասեր:
Հավատարիմ մնալով Համալսարանի նոր՝ ագրոտեխնոլոգիական գերազանցության կենտրոն դառնալու տեսլականին, լաբորատորիան հերթական շատ կարեւոր, սպասված քայլն է, որում անուրանալի է ՀԱԱՀ ռազմավարական գործընկեր՝ Ռազմավարական զարգացման գործակալության եւ նախագահի՝ Մկրտիչ Այվազյանի դերը:
Այս համագործակցությունը նշանակում է գիտակրթական բազում նորարարություններ կյանքի կոչելու, երազանքից իրականության վերածելու հնարավորություններ:
Լաբորատորիայում ոչ միայն համալսարանի ուսանողները, այլև բոլոր շահակից կազմակերպություններն ու հացաթխմամբ և շոկոլադագործությամբ զբաղվող անհատները հնարավորություն ունեն կատարելագործելու իրենց գործնական հմտությունները։

Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի 2-րդ մասնաշենքում է բացվել Ճշգրիտ գյուղատնտեսության կենտրոնը՝ Անօդաչու թռչող սարքերի ուսումնական լաբորատորիայով։ Լաբորատորիան ստեղծվել եւ կահավորվել է Եվրամիության կողմից ֆինանսավորվող եւ Ավստրիական զարգացման գործակալության կողմից համաֆինանսավորվող «Կանաչ գյուղատնտեսության նախաձեռնություն» (EU-GAIA) նախագծի շրջանակում։ Այն EU-GAIA-ի հետ Ագրարային համալսարանի արդյունավետ գործակցության հերթական ուղենշային հանգրվանն է։ Լաբորատորիայի կահավարմանն աջակցել է նաեւ Ֆարմ կրեդիտ Արմենիա վարկային կոոպերատիվը։
Ագրադրոնների լաբորատորիան ծառայում է համալսարանի ուսանողներին եւ դասախոսներին՝ ուսումնահետազոտական նպատակներով, ֆերմերներին եւ գործող մասնագետներին՝ արտադրական ու վերապատրաստման նպատակներով, ինչպես նաեւ ոլորտի տարբեր շահակիցների՝ խորհրդատվական ծառայությունների տեսքով։
Մեծ է նորաստեղծ լաբորատորիայի դերը Ագրարային համալսարանի գրավչությունը բարձրացնելու, ագրոտեխնոլոգիական կրթության, գիտության եւ արտադրության խնդիրների լուծման տեսակետից։
Լաբորատորիայի անմիջական շահառուներն ուսանողներին են՝ ի մասնավորի Ագրարային ճարտարագիտության ֆակուլտետի ուսանողները։ Եվ հենց նրանք են լինելու ճշգրիտ, թվային գյուղատնտեսության, այս ոլորտի շահութաբերության եւ արտադրողականության բարձրացման առաջամարտիկները, քանզի զինվելու են նոր գիտելիքներով ու հմտություններով՝ գյուղատնտեսությունը որակական նոր մակարդակ հասցնելու համար։
Առանց «Կանաչ գյուղատնտեսություն Հայաստանում» նախագծի եւ «Ֆարմ կրեդիտ Արմենիա» ՈՒՎԿ-ի ֆինանսական եւ տեխնիկական աջակցության լաբորատորիան իրականություն չէր դառնա։
Նորաստեղծ լաբորատորիան հագեցած է տարբեր գործառույթներ իրականացնող գյուղատնտեսական 4 անօդաչու թռչող սարքերով, երկրատեղեկատվական համակարգերով եւ հեռահար զոնդավորման սարքերով, համապատասխան ծրագրակազմերով։ Ագրոդրոնները ֆերմերային տնտեսություններին եւ ագրոձեռնարկատերերին մեծապես կօգնեն, մասնավորապես, ստուգել ցանքատարածությունների վիճակը եւ ճշգրիտ հաշվարկված կարիքից ելնելով՝ իրականացնել պարարտացման եւ բույսերի պաշտպանության գործողություններ, ներառյալ՝ այլ տեխնիկայի համար անմատչելի տարածքներում։
Գյուղատնտեսության զարգացման 21-րդ դարի մարտահրավերներին ընդառաջ՝ Ճշգրիտ գյուղատնտեսության կենտրոնը, համապատասխան կրթական ծրագիրը եւ լաբորատորիան կոչված են իրականացնելու «ԵՄ Կանաչ գյուղատնտեսության նախաձեռնություն Հայաստանում» նախագծի եւ Ագրարային համալսարանի դավանած կարեւոր սկզբունքը՝ արտադրել ավելի մեծ ծավալի եւ ավելի բարձրորակ մթերքներ՝ առանց վնասելու բնությունը։
Ճշգրիտ գյուղատնտեսության կենտրոնը եւ լաբորատորիան վճռական նշանակություն կունենան համալսարանում արդեն իրականացվող Ճշգրիտ գյուղատնտեսության մագիստրոսական ծրագրի շահառուներին գործնական հմտություններով զինելու առումով։ Ի դեպ, հաջորդ ուսումնական տարում համալսարանում կմեկնարկի նաեւ համապատասխան բակալավրիական կրթական ծրագիրը։

Ագրարային համալսարանի Բալահովիտի ուսումնափորձնական տնտեսությունում բացվել է Կաթնամթերքի վարպետաց դպրոցը։ Այն
իրականություն է դարձել շնորհիվ կրթության եւ գյուղատնտեսության ոլորտների զարգացման նվիրյալ գործընկերների՝ «Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» ՀԿ-ի եւ բոստոնաբնակ ամուսիններ Ջուդիթ Սարյանի եւ Վիկտոր Զառուկյանի աջակցության: Կաթնամթերքի վարպետաց դպրոցը համալսարանում շարք մտած հերթական նորարարական ենթակառույցն է, որտեղ ստեղծված են բոլոր պայմանները՝ ուսանողների փորձուսուցման, աշխատանքի եւ կեցության համար: Ուսանողները Բալահովիտի ուսումնափորձնական տնտեսությունում եւ Կաթնամթերքի վարպետաց դպրոցում զբաղված են լինելու կաթնամթերքի արտադրության բառացիորեն բոլոր փուլերով՝ կթից մինչեւ կաթնամթերքի արտադրություն եւ վաճառք։ Կաթնամթերքի արտադրամասում կան կոնֆերանսների սրահներ, ուսանողների հանգստի սենյակներ, խոհանոց: Այստեղ ուսանողները կարտադրեն թթու կաթնամթերքի տեսականի, պանիրներ, ապագայում՝ նաեւ այլ կաթնամթերք: Ուսանողներին կտրվի ստեղծագործելու, նոր մթերքներ մշակելու ազատություն՝ փորձառու մասնագետների ուշադիր հայացքի ներքո:

ՀԱԱՀ Նոր Արեշի մասնաշենքում իր դռները բացեց ՀԱԱՀ-ի արմատապես վերազինված, արդիականացված համալսարանական անասնաբուժական կլինիկան:
Կլինիկան նախատեսված է ինչպես անասնաբուժական ծառայություններ մատուցելու, այնպես էլ Անասնաբուժական բժշկագիտության եւ անասնաբուծության ֆակուլտետի ուսանողների եւ մագիստրանտների կլինիկական ուսուցումը եւ գործնական հմտությունները զարգացնելու համար:
Համալսարանական անասնաբուժական կլինիկայում կենդանիների ախտորոշման, շտապ օգնության, բուժման եւ այլ ծառայությունները մատուցում են ՀԱԱՀ փորձառու մասնագետները։

Կլինիկան աշխատում է երկուշաբթիից ուրբաթ, ժամը 11։00-ից 17։00-ն։
Հասցե՝ ք․ Երեւան, Էրեբունի 10։
Հեռախոս՝ +374 91 381279, +374 95 417977։

Ագրարային համալսարանում բացվեց «Բի-Օն» կենսատեխնոլոգիական նախատիպային լաբորատորիան
Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում սկսեց գործել «Բի-Օն» կենսատեխնոլոգիական նախատիպային լաբորատորիան։ Այն Հայաստանի գիտության եւ տեխնոլոգիաների հիմնադրամի (FAST) եւ ՀԱԱՀ-ի համատեղ նախագիծն է, որն իրականացվել է ՀՀ կառավարության եւ Gateway Armenia ՀԿ-ի աջակցությամբ։
«Բի-Օն» կենսատեխնոլոգիական նախատիպային լաբորատորիայի նպատակն է օգնել կենսատեխնոլոգիական ոլորտի թիմերին կյանքի կոչել իրենց նորարարական գաղափարները եւ զարգացնել աշխարհը փոփոխող տեխնոլոգիաները։ Իր ձեւաչափով եզակի լաբորատորիան առաջարկում է համատեղ աշխատանքի լաբորատոր տարածքներ կենսատեխնոլոգիական ոլորտի գիտնականների, գիտահետազոտական խմբերի եւ ստարտափների, ինչպես նաեւ նորարարական գաղափարներ ունեցող ասպիրանտների եւ երիտասարդ հետազոտողների համար, որոնք ցանկանում են առեւտրայնացնել իրենց ստեղծած գիտական արդյունքները։
Լաբորատորիայի աննախադեպ հնարավորությունները կարեւոր են ոչ միայն համալսարանի, այլեւ կենսատեխնոլոգիական գիտական ամբողջ հանրության համար։
ՀԱԱՀ գործընկեր՝ Հայաստանի գիտության եւ տեխնոլոգիաների հիմնադրամը (FAST) ստեղծվել է 2017 թ․՝ Հայաստանում տեխնոլոգիական նորարարությունն ու գիտական առաջընթացը խթանելու համար նպաստավոր էկոհամակարգ ստեղծելու նպատակով: Այն իրականացնում է նախագծեր, որոնք ուղղված են կրթության, գիտության եւ գիտական արդյունքի առեւտրայնացման ոլորտներում խորքային փոփոխություններ բերելուն:

Հողի անալիզի լաբորատորիա եւ քիմիայի լսարան՝ նաեւ Վանաձորի մասնաճյուղում

ՀԱԱՀ Վանաձորի մասնաճյուղում բացվեցին Հողի անալիզի լաբորատորիան եւ քիմիայի լսարանը, որն, ըստ էության, մասնաճյուղում գործող լաբորատորիայի հիմնովին վերազինումն էր նորագույն եւ ճշգրիտ սարքավորումներով՝ ԵՄ ֆինանսավորմամբ Ավստրիական զարգացման գործակալության կողմից իրականացվող EU-GAIA նախագծի շրջանակում։
Մեծ է լաբորատորիայի և քիմիայի լսարանի անհրաժեշտությունը և կարեւորությունը ոչ միայն զարգացած կրթություն ունենալու եւ արդյունավետ գյուղատնտեսություն վարելու, տեղում հողի կարիքները հասկանալու տեսանկյունից, այլև ուսանողներին գործնական հմտություններ տալու, ինչպես նաեւ տարածաշրջանի ֆերմերային տնտեսություններին հողի ֆիզիկաքիմիական հատկանիշների մասին պատշաճ տեղեկություններ տրամադրելու տեսակետից` ագրարային արտադրության, գյուղատնտեսության ընդհանուր զարգացման համատեքստում։
Լաբորատորիայում կանցկացվեն հողի փորձաքննություններ, կորոշվի հողի միկրո եւ մակրոտարրերի հարաբերությունն ու ֆիզիկական վիճակը, ինչպես նաեւ կիրականացվեն բույսերի եւ ջրի բաղադրության հետ կապված տարբեր հետազոտություններ։ Լաբորատորիան ծառայություններ կմատուցի մարզի ֆերմերներին եւ նրանց ու այլ տնտեսավարողների համար կծառայի որպես վերապատրաստման հարթակ։

ՀԱԱՀ Սիսիանի մասնաճյուղի Խելացի գյուղատնտեսության կենտրոնում բացվեց Մեքենասարքավորումների ուսումնական եւ վերապատրաստման կայանը։
Այն կառուցվել է Ճապոնիայի դեսպանության ֆինանսավորմամբ եւ ծառայելու է ուսանողների գործնական հմտությունների զարգացման եւ տարածաշրջանում գործող մեխանիզատորների վերապատրաստման, համայնքի ու մարզի սոցիալ-տնտեսական զարգացման նպատակներին։ Ծրագիրը մեկնարկել է 2021 թ․ հոկտեմբերին։ ՀԱԱՀ Սիսիանի մասնաճյուղին պատկանող 1,5 հա հողատարածքի վրա կառուցվել է 203 քառ․ մ ընդհանուր մակերեսով շինություն՝ գյուղտեխնիկայի նորոգման, տեխնիկական սպասարկման, կայանման, պահեստամասերի պահպանման հնարավորություններով, գրասենյակային հատվածով։ Դեսպանությունը հոգացել է նաեւ տեխնիկայի եւ գյուղգործիքների ձեռք բերման ծախսերը։
Ագրարային համալսարանը շարունակում է կառուցել խելացի գյուղատնտեսության կենտրոն․ արդեն ավարտին են հասցվել մեքենատրակտորային կայանի, խելացի անասնաշենքի, ինտենսիվ այգու եւ առաջին ջերմատան շինարարական աշխատանքները։Աշխարհաքաղաքական ներկա բարդ պայմաններում, երբ վտանգված են մեր երկրի սահմանները, պետք է անդուլ աշխատել ու արարել, եւ նորաստեղծ կենտրոնը մեծապես կօգնի սյունեցիներին այս առումով։ Կայանը նորություն է գյուղատնտեսական մասնագիտությունների ուսուցանման ոլորտում ոչ միայն մարզում, այլեւ ամբողջ երկրում։
Ճապոնիայի դեսպանության եւ Ագրարային համալսարանի համագործակցության արդյունքում Մարդկային անվտանգության Grassroots ծրագրի շրջանակում դրամաշնորհային օժանդակություն է տրամադրվել ՀԱԱՀ-ին, որն օգնելու է բարելավել գյուղատնտեսության արտադրողականությունը՝ ավելացնելով ավելի քան 250 ֆերմերի եկամտաբերությունը, ինչպես նաեւ նպաստելու է գյուղատնտեսական կրթության որակի բարելավմանը Սյունիքի մարզում։
Մարզում գյուղատնտեսական ոլորտի զարգացումը օրակարգային եւ հրատապ խնդիր է, եւ խնդրի լուծումը առանց որակյալ մասնագետների պատկերացնել հնարավոր չէ։ Բայց գյուղատնտեսության վարման ավանդական ձեւը շարունակում է խոչընդոտներ առաջացնել մարզում։ Ամենամեծ խնդիրը մասնագիտական գիտելիքների եւ հմտությունների պակասն է։ Այս առումով ծրագրի կարեւորությունը անգնահատելի է։
Մեքենասարքավորումների ուսումնական կայանը առաջին ենթակառույցն է, որով ընթացք տրվեց խելացի գյուղատնտեսական կենտրոնի ստեղծման աշխատանքներին։ Անչափ կարեւոր այս ուսումնական եւ վերապատրաստման կենտրոնն իր ուրույն դերն ու նշանակությունն է ունենալու մարզի գյուղատնտեսության ընդհանուր զարգացման համատեքստում։ Սա ներդրում է մեր երկրի ապագայի մեջ։ Այստեղ վերապատրաստվելու, կրթվելու են ուսանողներ, ինչպես նաեւ ֆերմերներ, այստեղ գործածվող նորարարական տեխնոլոգիաները տարածելու ենք ամբողջ մարզում, ինչպես նաեւ հարակից մարզերում։

Ագրարային համալսարանում բացվեց փափուկ հմտությունների կենտրոն

«Փափուկ հմտությունների զարգացումը որպես զբաղվածության հիմնական գործիք» նախագծի շրջանակում Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում բացվեց Փափուկ հմտությունների զարգացման կենտրոնը, որտեղ ՀԱԱՀ ուսանողները եւ գյուղատնտեսության ոլորտում գործող մասնագետները կստանան աշխատաշուկայում հաջողելու համար կարեւոր փափուկ հմտություններ։ Նախագիծը համաֆինանսավորել են Չեխիայի, Հունգարիայի, Լեհաստանի եւ Սլովակիայի կառավարությունները` Վիշեգրադի միջազգային հիմնադրամի դրամաշնորհների միջոցով:
Թեպետ նախագիծը մասշտաբով փոքր էր, սակայն շատ կարեւոր էր ՀԱԱՀ ուսանողների համար՝ այսօրվա աշխատաշուկայում մրցունակ լինելու համար խիստ անհրաժեշտ փափուկ հմտություններով ապահովելու իր հնարավորությամբ։
Նախագծի շրջանակում ստեղծված 5 մոդուլները՝ հաղորդակցման հմտություններ, քննադատական մտածողություն եւ հիմնախնդիրների լուծում, առաջնորդություն, հակամարտությունների եւ ժամանակի կառավարում, թիմային աշխատանք՝ առաջնային նշանակություն ունեն հայաստանյան աշխատաշուկայում։ Սրանով էլ մեծանում է փափուկ հմտությունների կարեւորությունը՝ որպես վերջական նպատակ ունենալով Ագրարային համալսարանի յուրաքանչյուր շրջանավարտի՝ փափուկ հմտություններին տիրապետելը։
Համաշխարհային աշխատաշուկան շարունակ ենթարկվում է կառուցվածքային վերափոխումների, որոնք ոչ միայն զարգացման հնարավորություններ են ստեղծում, այլ նաեւ վերածվում են նոր մարտահրավերների` մասնագետների առջեւ նոր տեսակի հմտությունների պահանջ առաջ քաշելով: Բեկումնային տեխնոլոգիաները եւ ավտոմատացումը նոր հմտությունների պահանջարկ են առաջացնում եւ նոր պահանջներ սահմանում ուսումնական հաստատությունների համար: Մասնագիտական գիտելիքների եւ կարողունակության հետ համահունչ մեծ պահանջարկ վայելող հմտությունների շարքում են ինչպես մետահմտությունները` մաթեմատիկան, լեզուները, հիմնարար գիտությունը, վերլուծական մտածողությունը, այնպես էլ փափուկ հմտությունները` հաղորդակցվելու կարողությունները, հուզական ինտելեկտը, առաջնորդությունը եւ սոցիալական ազդեցությունը:
Ներկայում մշակվող «Բարձրագույն կրթական ծրագրերի» համար հիմք է հանդիսանում «Որակավորումների ազգային շրջանակը», որը մասնագիտական հիմնարար գիտելիքների հետ զուգահեռ` սահմանում է փափուկ հմտություններին հատուկ ուսումնառության վերջնարդյունքներ. օրինակ` հաղորդակցման, տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաների (ՏՀՏ) եւ տվյալների հետ աշխատելու հմտություններ, ընդհանրական իմացական հմտություններ եւ այլն:

Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի «Զարթոնք» հանգստյան տան հիմնանորոգման արդյունքում հանգստյան տան տարածքում սկսեց գործել նորարարական ուսուցման եւ վերապատրաստման «Ագրոճամբար» կենտրոնը, որը ստեղծվել է ԱՄՆ ՄԶԳ ֆինանսավորմամբ եւ ՀԱԱՀ-ի եւ ICARE հիմնադրամի համաֆինանսավորմամբ՝ Նորարարական գյուղատնտեսության վերապատրաստման եւ ուսուցման ճամբար (ԱԳՐԻ ՔԵՄՓ) ծրագրի շրջանակում եւ այդ ծրագրի չորս բաղադրիչներից մեկն է։
Անգնահատելի են ագրոճամբարի գաղափարը եւ հեռանկարները՝ մեր երկրում գյուղատնտեսության զարգացման, ոլորտի համար նոր որակի մասնագետների պատրաստման, գործող մասնագետների վերապատրաստման, նորարարական գյուղատնտեսական գործելակերպերի ներդրման ու տարածման, սպառողի համար անվտանգ սննդի արտադրության հիմնասկզբունքների ուսուցման ու կիրառման տեսակետից։
«Ագրոճամբար» կենտրոնում կազմակերպվում են թիրախային բոլոր խմբերի՝ ուսանողների, ֆերմերների, դասախոսների, մասնավոր հատվածի եւ երիտասարդ մասնագետների ուսուցումն ու վերապատրաստումը՝ կրթական բաղադրիչը զուգակցելով նոր գործելակերպի՝ շրջանաձեւ տնտեսության մոդելի կիրառման հետ։ Ագրոճամբարի՝ «Զարթոնքում» տեղակայումը համալսարանի համակարգում առկա ենթակառույցների արդիականացման միջոցով դրանց լիարժեք ծանրաբեռնվածության ապահովման խնդրի լավագույն լուծումն է, որ հնարավոր դարձավ գործընկերների աջակցությամբ։ «Ագրոճամբարի գաղափարի իրականացումը էական առաջընթաց քայլ է համալսարանում միջազգայնորեն մրցունակ կրթական ու հետազոտական միջավայրի ստեղծման ուղղությամբ։

Նաև․ «Ագրոբիզնեսի հետազոտությունների և կրթության միջազգային կենտրոն» հիմնադրամի (ICARE) կողմից «Ագրոճամբար» ծրագրի շրջանակներում անցկացվող միջոցառումների մասնակիցները «Զարթոնքում» հանգստանալիս, համաձայն ՀԱԱՀ ռեկտորի հրամանի, 2022թ․ հոկտեմբերի 1-ից վճարում են՝ մեկ անձի մեկ օրվա ուղեգրի համար՝ առանց ԱԱՀ–ի․ 12000 (տասներկու հազար) ՀՀ դրամ՝ երեքանգամյա սնունդով և 7000 (յոթ հազար) ՀՀ դրամ՝ առանց սննդի: Իսկ հանգստյան տունն իր այցելուներին է տրամադրում լուսավոր ու հարմարավետ առանձնասենյակներ, օրական երեք անգամ սնունդ, տաք և սառը ջուր, ինչպես նաև մնացած բոլոր կենցաղային պայմանները՝ ստեղծելով կատարյալ հանգիստ ապահովող միջոցառումների համալիր: Հանգստի տունն առաջարկում է մեկից չորս հոգու համար նախատեսված առանձնասենյակներ՝ պատշգամբներով, որտեղից բացվում են բնության հիասքանչ տեսարաններ: Կան երկու կարգի սենյակներ՝ սովորական և լյուքս, որտեղ տեղակայված են սանհանգույց, սառնարան, հեռուստացույց՝ արբանյակային ալեհավաքով:

Նորարարական տեխնոլոգիաներով հագեցած ՀԱԱՀ ուսումնափորձարարական արդիական ջերմատունը ծառայելու է Ագրարային համալսարանի ուսանողներին եւ դասախոսներին, Ագրոբիզնեսի հետազոտությունների եւ կրթության միջազգային կենտրոն (ICARE) հիմնադրամի «Ջերմատնային մշակաբույսերի մշակություն եւ կառավարում» դասընթացի մասնակիցներին՝ ուսումնական եւ հետազոտական նպատակներով, ինչպես նաեւ ֆերմերներին ու այլ շահակիցներին ՝ վերապատրաստման նպատակով:
Ջերմատան կառուցումն իրականացրել է Սի-Էլ-Էյ Էնջինիրինգ ընկերությունը: Նույնիսկ շինարարության, ագրոբիզնեսի եւ լանդշաֆտային դիզայնի ոլորտներում հայտնի այս ընկերության բարձրակարգ մասնագետների համար նորարարական, երկրում նմանը չունեցող ջերմատան շինարարությունը մի շարք մարտահրավերներ է պարունակել, որոնք պատվով են հաղթահարել:
Ջերմատունը կառուցվել է համալսարանի նախկին, արդեն տարիներ շարունակ չգործող ջերմատան տեղում, համալսարանի երկարամյա գործընկեր ICARE հիմնադրամի «Ուսումնաարտադրական ջերմատան վերափոխման (վերակառուցման) աշխատանքների իրականացում» նախագծի շրջանակում: Ջերմատան կառուցումն իրականացվել է ՀՀ-ում Ճապոնիայի դեսպանության ֆինանսական աջակցությամբ, Ճապոնիայի կառավարության Մարդկային անվտանգության “Grassroots” դրամաշնորհային ծրագրի (GGP) շրջանակում:
ԱԿԲԱ ֆեդերացիայի ֆինանսական աջակցությամբ ձեռք է բերվել Ֆարմբոտ (ռոբոտային համակարգ, որն ավտոմատ կերպով տնկում է սածիլները, ջրում բույսերը, ստուգում հողի վիճակը, քաղհան անում եւ այլն): Ջերմատան տեխնոլոգիական հագեցվածության հարցում ֆինանսական աջակցություն են ցուցաբերել նաեւ համալսարանի եւ ICARE հիմնադրամի հավատարիմ բարեկամներ, բոստոնահայ ամուսիններ Ջուդիտ Սարյանը եւ Վիկտոր Զառուկյանը:
Գործընկերությամբ կյանքի կոչված նորարարական հերթական նախագծի կարեւորությունը անչափելի է․ նոր ջերմատունը նշանակալից քայլ է հատկապես դուալ կրթության՝ տեսական ուսուցումը գործնականի հետ զուգակցելու առումով:
Այսուհետ ագրարային ոլորտի ուսանողը կկարողանա գիտելիքներ ձեռք բերել՝ միաժամանակ աշխատելով: Այսօրվա իրականությունում պետք է մի քայլ առաջ լինել, որպեսզի մասնագիտական աշխատաշուկա մուտք գործելիս շրջանավարտի գիտելիքներն արդեն հնացած չլինեն: Համալսարանի նորարարական ջերմատունը նոր խոսք է երկրի գյուղատնտեսության ոլորտում։ Այն կնպաստի գյուղատնտեսական արտադրության խթանմանը եւ ուսանողների ու ֆերմերների համար գործնական վերապատրաստման հնարավորություն կստեղծի՝ նրանց ապահովելով արդիական գիտելիքներով: Ջերմատան կառուցումը պարոն Յամադան կարեւոր համարեց նաեւ բնապահպանական եւ սննդի անվտանգության տեսակետից, քանի որ ապագա մասնագետներն այստեղ կսովորեն ճիշտ կիրառել պարարտանյութերն ու թունաքիմիկատները:

Ակունքի օրգանական գյուղատնտեսության ուսումնափորձնական տնտեսություն

2019 թվականին «Շեն» հասարակական կազմակերպությունը Ակունքի տնտեսությունը նվիրաբերեց Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանին՝ նպատակ ունենալով աջակցել «Օրգանական գյուղատնտեսություն» մագիստրոսական կրթական ծրագրի կայացմանը, որը հաստատվեց 2020 թվականի սեպտեմբերին՝ APPEAR-ի ֆինանսավորմամբ՝ «Հայաստանում օրգանական գյուղատնտեսության խթանում. օրգանական շահակիցների գիտելիքների և հմտությունների բարելավում» (BOAA) ծրագրի շրջանակներում։
Այսպիսով, ստեղծվեց ՀԱԱՀ «Ակունք» օրգանական գյուղատնտեսության կրթական և ուսումնափորձնական տնտեսությունը՝Կոտայքի մարզի Ակունք գյուղում։
Ակունքի տնտեսության առաքելությունը մագիստրանտների մասնագիտական, սոցիալական, բնապահպանական եվ տեխնիկական գիտելիքները խորացնելն է, ոլորտի շահակից կազմակերպությունների ու անհատների հետ դրանցով կիսվելն ու բազմացնելը։ Այն նպաստում է սովորողների գործնական հմտությունների ամրապնդմանն ու զարգացմանը։
Տնտեսության ընդհանուր մակերեսը կազմում է ավելի քան 6,8 հեկտար։ Ունի մշտական ենթակառուցվածքներ՝ լսարանային և հանդիպումների կազմակերպման համար շենքային պայմաններ, 300մ2 արդի համակարգերով համալրված ջերմատուն, ոռոգման համար նախատեսված ջրավազան, 1,2 հա խնձորի և տանձի այգի, 0,2 հա ազնվամորու, և 0.3 հա ծիրանենու ինտենսիվ այգի՝ հակակարկտային ցանցով և ոռոգման կաթիլային համակարգով՝ հիմնված 2021թ.-ին, EU GAIA նախագծի ֆինանսավորմամբ:
Նախորդ տարիներին ՀԱԱՀ Ագրոնոմիական ֆակուլտետի դասախոսների և ուսանողների կողմից այստեղ տնկվել են հատապտուղներ՝ ազնվամորի, անփուշ մոշ, իրականացվել են մագիստրոսական թեզերի դաշտային փորձեր՝ համեմունքային խոտաբույսերի մշակության հնարավորությունների բացահայտման հետ կապված, 2023թ.-ին իրականացվել է կորնգանի ցանք՝ հողի հատկությունները բարելավելու նպատակով, իսկ 2023-2024 ուստարվա մագիստրոսական կրթական ծրագրի երեք մագիստրանտներ կատարելու են իրենց թեզերի գործնական հետազոտությունները։
Տնտեսությունը հաջողությամբ հաղթահարել է հավաստագրման անցումային փուլերը (2020 թ․, 2021 թ․, 2022թ. հավաստագրող մարմին՝ «ԷկոԳլոբ» ՍՊԸ) և 2023թ. ստացել օրգանական արտադրանքի սերտիֆիկատ, որի տարբերանշանն էլ ներառվել է խնձորի բերքից պատրաստված «Խնձորի օրգանական չիփսերի» փաթեթավորման վրա։
Տնտեսության հետագա զարգացման համար, դրա՝ ուսանողական ֆերմայի փոխակերպման, ինչպես նաև դասախոսական կազմի վերապատրաստման և կրթական ծրագրի կարիքներ համար իրականացվում է նախորդ` BOAA ծրագրին հաջորդող, միջազգային ևս մեկ այլ ծրագիր՝ SOAA (Հայաստանում օրգանական գյուղատնտեսության հզորացում, 2023-2025թթ)։

Ագրոբոտ

Զարգացման և վերակառուցման միջազգային բանկի և Հայաստանի Հանրապետության միջև 09․06․2022թ․ կնքված թիվ 9389-AM վարկային համաձայնագրով իրականացվող «Կրթության բարելավման ծրագրի լրացուցիչ ֆինանսավորում» վարկային ծրագրի շրջանակներում հայտարարված դրամաշնորհային մրցույթում ՀԱԱՀ-ի կողմից ներկայացված «Գյուղատնտեսական ռոբոտաշինության և մեխատրոնիկայի ագրարային ճարտարագիտության գերազանցության կենտրոնի ստեղծում» հայտը հավանության է արժանացել և հաստատվել Նորարարությունների մրցակցային հիմնադրամի (ՆՄՀ) Համակարգող խորհրդի կողմից։
Ծրագրի հիմնական նպատակը Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում (ՀԱԱՀ) Գյուղատնտեսական ռոբոտաշինության և մեխատրոնիկայի ագրարային ճարտարագիտության գերազանցության կենտրոնի (ԳՌՄԱՃԳԿ) հիմնումն է, որը համապատասխանելով արդի պահանջներին՝ խթան կլինի այս ոլորտի կրթական և գիտական գործընթացների բարեփոխման և արդիականացման համար, նպաստելու է ոլորտի մրցունակ մասնագետների պատրաստմանն ու բուհ-աշխատաշուկա կապի ամրապնդմանը: Հնարավորություն կստեղծվի պատրաստել մրցունակ կադրեր, իրականացնել գիտական ծրագրեր, կրթական ծառայություններ մատուցել ֆերմերներին:

Գնալով արհեստական ինտելեկտը մեծ տարածում է գտնում գյուղատնտեսական արդյունաբերության մեջ և անշեղորեն ինտեգրում է ոլորտի համար մշակված ռոբոտաշինությունը: «Ագրոբոտ» ծրագիրը նպաստելու է գյուղատնտեսական մեքենայացման ոլորտում ռոբոտաշինության կիրառման ճանապարհով ՀՀ տնտեսության ագրարային ոլորտի հետագա զարգացմանը և դրա հատուկ կիրառելիությանը կայուն զարգացման համատեքստում:

Արդի պահանջներին համապատասխան Ճարտարագիտական առկա լաբորատորիաների վերազինումը, հզոր ուսումնատեխնիկական և թվայնացված լաբորատորիաների բազայի ձևավորումը նպաստելու են ապագա ճարտարագետների կարողությունների ձևավորմանը։ Այն միանշանակ բերելու է ուսանողի տեսական գիտելիքների գործնական ամրապնդմանը, կրթա-հետազոտական մակարդակի բարելավմանը։
Ծրագրի առանձնահատուկ նպատակներն են՝
Ստեղծել և ներդնել «Ռոբոտաշինություն և մեխատրոնիկա» նոր ՄԿԾ
Ստեղծել AgrobotLAB լաբորատորիա, որը կզբաղվի գյուղատնտեսական ռոբոտաշինությամբ, որտեղ կիրականացվեն գիտահետազոտական և ագրոբոտերի մշակման աշխատանքներ, ինչպես նաև մանկավարժական մեթոդների մշակում կրթական ռոբոտաշինության համատեքստում։ AgrobotLAB-ի դասերը հագեցած են լինելու 3D տպիչով, լազերային մեքենայով, ինտերակտիվ էկրանով/գրատախտակով, ձեռքի էլեկտրական գործիքներով, զոդման սարքավորումներով, կոնստրուկտորներով: Այստեղ ուսանողները կզարգացնեն իրենց մասնագիտական կարողություններն ու հմտությունները։ Այն ամուր բազա կլինի ուսանողների, ասպիրանտների, հետազոտողների և դասախոսների համար՝ գիտական հետազոտություններ անցկացնելու տեսակետից, հատկապես խելացի գյուղատնտեսության ոլորտի զարգացման առումով։
Ստեղծել ծրագրավորման լաբորատորիա՝ ITLab, որի դասերին ուսուցումն անցկացվելու է «Python ծրագրավորման հիմունքներ», «Արդյունաբերական ծրագրավորման հիմունքները Python-ում», ”SolidWorks” ծրագրերով: Այստեղ ուսանողները կկարողանան ձեռք բերել ծրագրավորման և նախագծման գիտելիքներ, հմտանալ իրենց գործնական կարողություններում։ «Ագրոբոտում» տեղական և հրավիրյալ մասնագետների կողմից պարբերաբար կիրականացվեն ռոբոտաշինության ոլորտի շահակիցների և ֆերմերների վերապատրաստումներ, խորհրդատվական ծառայություններ, մասնագիտական որակի բարձրացման միջոցառումներ:

ՀԱԱՀ ԱԳՐԻԹԵՔ ԻՆԿՈՒԲԱՏՈՐ/ ԱՔՍԵԼԵՐԱՏՈՐ
Ագրիթեք ինկուբտորը բացվել է Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում ՀԱԱՀ-ի և Nation in Action-ի կողմից UNDP ImpactAim-ի, ԿԶՆ ազգային նորարարական կենտրոնի, Ագրոբիզնեսի հետազոտությունների և կրթության միջազգային կենտրոնի, ADB Ventures-ի և Russia Trust Fund-ի հետ համատեղ։
IMPACT AIM ANAU AgriTech Accelerator ծրագրի նպատակն է աջակցել տեխնոլոգիական ուղղվածությամբ այն ստարտափ թիմերին և սկսնակ ձեռներեցնեին, ովքեր առաջարկում են նորարարական լուծումներ Հայաստանում և աշխարհում գյուղատնտեսության ոլորտի մարտահրավերներին դիմակայելու համար։ Ծրագիրն իրականացվում է ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի ImpactAIM աքսելերատորի կողմից՝ Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի, Ագրոբիզնեսի հետազոտությունների և կրթության միջազգային կենտրոնի, Nation in Action հարթակի, Հայաստանի գիտության և տեխնոլոգիաների հիմնադրամի (FAST) հետ համատեղ և Հայաստանի Կայուն զարգացման նպատակների ազգային նորարարական կենտրոնի և Ասիական զարգացման բանկի աջակցությամբ։
Green Agri-Tech Startup Incubator-ի նպատակն է բացահայտել տարբեր նորամուծական գաղափարներ, որոնք կլուծեն Ագրոարդյունաբերական սեկտորի առաջ ծառացած խնդիրներն ավելի արագ, պարզ և արդյունավետ եղանակով։
AIM ANAU AgriTech ծրագիրը 2019 թ․ Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում մեկնարկած ANAU AgTech ինկուբատորի հաջորդ փուլն է, որն իրենից ներկայացնում էր տասշաբաթյա մինչինկուբացիոն վերապատրաստման ծրագիր՝ նախատեսված 44 մասնակիցների համար, որոնց թվում են Ագրարային համալսարանի ուսանողներ և դասախոսական կազմի ներկայացուցիչներ։ Ծրագրի ընթացքում տեղի ունեցած հաքաթոնի լավագույն մասնակիցներն արժանացան դրամական պարգևների։ Ծրագրի հիմնական արդյունքներից էր Ագրարային համալսարանի շենքում ինկուբատորի համար նախատեսված տարածքի կառուցումը, որը հնարավորություն է ընձեռելու համալսարանի ուսանողներին և դասախոսներին իրենց ձեռնարկատիրական նախաձեռնությունները փորձարկել իրական կյանքում։
AgriTech ծրագիրն ապահովում է անհրաժեշտ բիզնես և տեխնոլոգիական գիտելիքներ, ոլորտային փորձառություն, բիզնեսի զարգացման համար անհրաժեշտ կապեր և ֆինանսավորում ստարտափ հիմնելու կամ գործող ստարտափի գործունեության շրջանակն ընդլայնելու համար։ Ծրագրի ընթացքում ցուցաբերվելու է անհատական մոտեցում յուրաքանչյուր մասնակցի կարիքներին համապատասխան։
Սկսնակ ձեռներեցների համար ճանապարհ է հարթելու ներկայացնելու և զարգացնելու ձեռնարկատիրության մշակույթը հիմնարար գիտելիքների և գործնական հմտությունների միջոցով։
Նախասաղմնային և սաղմնային փուլերում գտնվող ստարտափերին ներկայացնելու է ձեռնարկատիրական ուղին, կանխանշելու է ուսումնական հստակ պլան՝ հիմնված ստարտափերի զարգացման և մենթորության մոդուլների վրա։
Զարգացման փուլում գտնվող ստարտափերի համար ապահովելու է անհատական ուսուցում և մենթորություն։ Այս ուղղության հիմնական բաղադրիչը ստարտափերի կապերի ընդլայնումն է հետագա գործունեության զարգացման համար։
Բացի այդ, ծրագիրը նպատակ ունի՝
• Հնարավորություն տալ նորաստեղծ ընկերություններին հանդիպել և կապ հաստատել տեխնոլոգիական և ագրոոլորտի կայացած ներկայացուցիչների հետ, և գտնել գործընկերության նոր հնարավորություններ․
• Նորաստեղծ ընկերություններին տալ հնարավորություն ներգրավել ներդրումներ․
• Ստեղծել սոցիալական ազդեցություն և խթանել Հայաստանի տնտեսության կայուն և կանաչ զարգացումը․
• Գտնել ՀԱԱՀ գյուղատնտեսական ինկուբատորի ապագա մասնակիցներ: