Հոդվածում ներկայացված է ավտոտրանսպորտային միջոցների (ԱՏՄ) ամորտիզացիոն ժամկետների և նորմաների որոշման մեթոդների վերլուծությունը: Զուգահեռներ են անցկացվել, կատարվել է ԱՏՄ ամորտիզացիոն հաստատուն կանոնակարգված նորմաների և տեխնիկատնտեսական հատկանիշների, մասնավորապես՝ մերժերի հոսքի պարամետրային ցուցանիշների գնահատում: Առաջարկվում է ներդնել ԱՏՄ շահագործման ամորտիզացիոն նորմաների հաշվարկման նոր՝ արդյունավետ համակարգ:

Սույն աշխատանքի նպատակն է եղել ուսումնասիրել լոլիկի պտուղներում մի շարք պեստիցիդների թունազերծման արագությունը ինչպես առանձին-առանձին, այնպես էլ բաքային խառնուրդի տեսքով կիրառելիս: Փորձերը կատարվել են Մասիսի տարածաշրջանի Դարակերտի ջերմատնային տնտեսությունում: Big Beef hիբրիդի լոլիկի բույսերը սրսկվել են ցիմբուշի (1,2 լ/հա), ակտելիկի (2,5 լ/հա) և տոպազի (0,6 լ/հա) լուծույթներով: Հետազոտության արդյունքներով պարզ է դարձել, որ պաշտպանված գրունտում ակտելիկի, ցիմբուշի և տոպազի՝ բաքային խառնուրդի տեսքով կիրառման դեպքում լոլիկի մեջ նշված պեստիցիդների մնացորդների թունազերծումն ավելի ինտենսիվ է ընթանում, քան առանձին-առանձին կիրառելիս:

Հայաստանում գետնանուշը ոչ ավանդական հատիկաընդեղեն մշակաբույս է, մշակվում է փոքր հողատարածքների վրա, ապահովում է առավելագույնը 19-20 ց/հա միջին բերքատվություն:Առաջարկում ենք գետնանուշի մշակությունն իրականացնել Արագածոտնի մարզի նախալեռնային գոտում, ինչը հնարավորություն կտա ընդլայնել դրա արեալը, ինչպես նաև փորձարկել նոր սորտեր:

2018-2019 թթ. տաքդեղի վեգետացիոն փորձի միջոցով ուսումնասիրվել է հանքային պարարտանյութերի, կիսափտած գոմաղբի, հատիկավորված թռչնաղբի, օրգանոմիքսի և «Բայկալ ԷՄ-1» կոմպոստի համարժեք չափաքանակների ազդեցությունը տաքդեղի Նուշ 55 սորտի բերքատվության,բույսերի վերգետնյա զանգվածի, հասունացած պտուղներում նիտրատների և չոր նյութերի վրա: Առավել բարձր ցուցանիշ է գրանցվել կիսափտած գոմաղբ կիրառելիս, առավել ցածր ցուցանիշ՝ օրգանոմիքսով պարարտացնելիս: Նիտրատների քանակությունը ոչ մի տարբերակում չի գերազանցել ՍԹԽ-ի ցուցանիշը (200 մգ/կգ): Բանջարեղենի մշակությամբ զբաղվող գյուղացիական տնտեսություններին առաջարկվում է արտադրվող գոմաղբի հետ միասին կոմպոստացնել բուսական բոլոր թափոնները և լրիվ հասունացումից հետո օգտագործել դաշտերում (հումուսի պաշարները պահպանելու համար):

Ըստ դաշտային փորձերի՝ կարտոֆիլի բարձր բերքատվություն հնարավոր է ապահովել վեգետացիայի ընթացքում (հիմնական հանքային պարարտանյութերի հող ներմուծումից հետո) նվազագույնը երկու անգամարտարմատային սնուցմամբ կոմպլեքսոն կամ 20:20:20 (NPK) կիրառելու դեպքում: Կոմպլեքսոնով սնուցելիս պալարի բերքի ավելումը ստուգիչ և N120P90K90 տարբերակների համեմատությամբ համապատասխանաբար կազմել է 91-108 և 31-46 ց/հա: Բերքի հավելմանը նպաստել է խոշոր և միջին մեծությամբ պալարների քանակի ու կշռի ավելացումը: Բարելավվել են նաև պալարի որակական ցուցանիշները և ապրանքային տեսքը: Առաջարկվում է արտադրությունում ներդնել փորձերով հիմնավորված տարբերակը:

Հոդվածում ներկայացված են Արագած լեռան հարավարևմտյան լանջի երեք գոտիների կերահանդակներում կենսազանգվածի կուտակման, բույսերի աճման շրջանում դրա տատանման առանձնահատկությունները: Կերահանդակներում վերգետնյա և ստորգետնյա զանգվածների առավելագույն ցուցանիշներ գրանցվել են արգագետնատափաստանային և ենթալպյան գոտիներում, իսկ բուսախմբերից նվազագույն տեսակարար կշիռ են կազմել բակլազգիները: Բացահայտվել են բույսերի վերգետնյա և ստորգետնյա զանգվածների ձևավորման, արմատային համակարգի փոփոխման որոշ օրինաչափություններ: Առաջարկվում է իրականացնել բնական արոտների արդյունավետության բարձրացմանը և արժեքավոր բուսատեսակների ավելացմանը նպաստող միջոցառումներ:

Ընդերային լեյշմանիոզը շների և մարդկանց տարափոխիկ մակաբուծային հիվանդություն է, որի հարուցիչները Protozoa խմբի մակաբույծներն են։ 30 տարվա ընդմիջումից հետո` 1999 թվականից սկսած, Հայաստանում նորից գրանցվել են ընդերային լեյշմանիոզի դեպքեր։ 2015 թ. սեպտեմբերից մինչև 2016 թ. մարտ ամիսն արագ ախտորոշման թեստերով իրականացվել է շների շճաբանական հետազոտություն, որի արդյունքում Սյունիքի մարզում հայտնաբերվել է 9,3, Տավուշում՝ 10,3, Լոռիում՝ 11,1, Երևանում՝ 4,1 % (ընդհանուր առմամբ 7,5 %) վարակվածություն: Առաջարկվում է իրականացնել շների հաշվառում և շարունակել հետազոտությունները։ Անհրաժեշտ է հատկապես ակտիվացնել թափառող շների դեմ պայքարը, ինչպես նաև ամրապնդել միջգերատեսչական համագործակցությունը:

Մսային կիսապատրաստվածքներն օգտագործելուց առաջ պահանջում են միայն լրացուցիչ ջերմային մշակում: Դրանք սննդակարգը լրացնում են օգտակար բաղադրիչներով՝ սպիտակուցներով, ճարպերով, ածխաջրերով և հանքային նյութերով: ՈՒստի ժամանակակից աշխարհում տարեցտարի ընդլայնվում է դրանց արտադրությունը: Հետազոտության արդյունքների հիման վրա կազմվել է բջջանյութի օգտագործմամբ կոտլետի նոր տեսակի բաղադրատոմս, ինչպես նաև կատարվել են տեխնոլոգիական պարամետրերի, էներգետիկ արժեքի և ինքնարժեքի հաշվարկներ:

ՈՒսումնասիրության հիմնական նպատակը քնջութի ալյուրի կիրառմամբ, ֆունկցիոնալ նշանակությամբ ալրային հրուշակեղենի նոր արտադրատեսակի տեխնոլոգիա և բաղադրագիր մշակելն է: Քնջութը հարուստ է վիտամիններով և հանքային նյութերով, պարունակում է մինչև 40 % սպիտակուցներ՝ ներառյալ փոխարինելի և անփոխարինելի ամինաթթուներ, հիստիդին: Վերջինս կարգավորում է հեմոգլոբինի սինթեզը: Քնջութի ալյուրում առկա պեկտինները և սննդային մանրաթելերը բարելավում են աղիքային միկրոֆլորան՝ ակտիվացնելով նյութափոխանակությունը: Բաղադրագրով նախատեսված ալյուրի 15-20 %-ը քնջութի ալյուրով փոխարինելու դեպքում պատրաստի արտադրանքի զգայաբանական և ֆիզիկաքիմիական բարձր ցուցանիշներ են ապահովվում:

Հետազոտության հիմնական նպատակը վարսակի ամբողջական հատիկի ալյուրից ֆունկցիոնալ նշանակությամբ հացամթերքի այնպիսի տեխնոլոգիայի մշակումն է, որը կապահովի պատրաստի արտադրանքի բարձր սննդային արժեք և ցանկալի սպառողական տեսք: Ըստ հետազոտության արդյունքների՝ այլընտրանքային հատիկից ստացվող ալյուրը հնարավոր է կիրառել հացաթխման արտադրությունում և ստանալ բարձրորակ արտադրանք: Վարսակի ալյուրից հացաթխման մշակված տեխնոլոգիայի ներդրումը չի պահանջում լրացուցիչ աշխատանքային ռեսուրսներ և նյութական ծախսեր։

Հետազոտության նպատակն է գնահատել Երևանի սուպերմարկետներում իրացվող պատրաստի աղցանների մանրէաբանական անվտանգությունը: Աղցանների 12 նմուշներում որոշվել է մեզոֆիլ աերոբ և ֆակուլտատիվ անաերոբ (ՄԱՖԱՄ), աղիքային ցուպիկի խմբի (ԱՑԽՄ), E. coli, S. aureus, L. monocytogenes, Salmonella spp., Proteus ցեղի անրէների, խմորասնկերի և բորբոսասնկերի առկայությունը: Ըստ հետազոտության արդյունքների՝ պատրաստի աղցանների բոլոր նմուշները չեն համապատասխանում սննդամթերքի անվտանգությանը ներկայացվող պահանջներին և վտանգավոր են սպառողների առողջության համար: